Muzej savremene umetnosti u Beogradu otvoren je 20. oktobra 1965. godine, ali njegova priča počinje još 1958. kada je doneta odluka o osnivanju Moderne galerije – mesta posvećenog praćenju jugoslovenske savremene umetnosti. Grad je želeo prostor koji će zadovoljiti sve muzeološke standarde, pa je odlučeno da se sagradi posebna zgrada na prestižnoj lokaciji – na ušću Save u Dunav, naspram Beogradske tvrđave.
Godine 1960. raspisan je konkurs za dizajn muzeja, a pobednički projekat arhitekata Ivana Antića i Ivanke Raspopović ubrzo je postao prepoznatljivo umetničko delo samo po sebi. Njihova vizija nagrađena je Oktobarskom nagradom Beograda, a Muzej je dobio novo ime i novu misiju – da bude epicentar moderne umetnosti u regionu. Prvi upravnik Muzeja, Miodrag B. Protić, usmerio je rad ove institucije oslanjajući se na iskustva najpoznatijih svetskih muzeja.
Protić, koji je bio i prvi direktor Muzeja (1965–1980), ostavio je neizbrisiv trag u svetu umetnosti kao slikar, kustos i autor važnih knjiga o modernoj jugoslovenskoj umetnosti. Kroz godine, Muzej su vodili brojni istaknuti stručnjaci, a danas ga predvodi Marijana Kolarić.
Od svog osnivanja, Muzej savremene umetnosti postao je simbol umetničkih pravaca, velikih imena i revolucionarnih ideja. Njegova reputacija na evropskoj i svetskoj sceni otvorila je vrata za saradnju sa prestižnim institucijama i omogućila međunarodnu razmenu izložbi. Osim što izlaže radove domaćih umetnika, Muzej aktivno učestvuje u njihovom predstavljanju širom sveta, uključujući prestižne manifestacije poput Venecijanskog bijenala i Sao Paulo bijenala.
Danas je MSUB dinamično mesto koje, osim stalnih izložbi, organizuje istraživačke projekte, edukativne programe i interaktivne događaje. Osim glavne zgrade na Ušću, u njegovom sastavu su i Salon MSUB i Galerija-legat Milice Zorić i Rodoljuba Čolakovića.
Salon MSUB
Ovaj prostor, otvoren 1961. godine u Pariskoj ulici, bio je prva beogradska galerija sa jasnim izlagačkim programom. Njegova misija bila je da podrži mlade umetnike i istakne najsavremenije umetničke tokove, kako domaće, tako i međunarodne. Salon je kroz decenije ugostio gotovo sve važne vizuelne umetnike sa prostora bivše Jugoslavije.
I danas, Salon MSUB ostaje epicentar avangardnih umetničkih pravaca. Osim samostalnih izložbi, ovde se organizuju tematske postavke, predavanja i tribine, što ga čini nezaobilaznim mestom za ljubitelje savremene umetnosti.
Galerija-legat Milice Zorić i Rodoljuba Čolakovića
Smeštena u zgradi na Dedinju, ova galerija otvorena je 1980. godine zahvaljujući donaciji Milice Zorić i Rodoljuba Čolakovića. U njenom fundusu nalazi se 92 umetnička dela poznatih jugoslovenskih autora, kao i vredna kolekcija stilskog nameštaja, orijentalnih tepiha i umetničkog stakla. Nakon renoviranja 2010. godine, prostor je postao multifunkcionalno mesto za različite umetničke projekte, predavanja i kulturne manifestacije.
Arhitektura Muzeja
Zgrada Muzeja na Ušću nije samo dom umetnosti – ona je umetnost sama po sebi. Svojim jedinstvenim arhitektonskim rešenjem, koje podseća na kristal sačinjen od šest povezanih kubusa, predstavlja remek-delo modernog dizajna. Bela mermerna fasada i velike staklene površine omogućavaju igru svetla i senke, dok unutrašnjost muzeja nudi pet međusobno povezanih izložbenih nivoa, omogućavajući posetiocima da umetnost dožive iz različitih uglova.
Zgrada je 1987. godine proglašena kulturnim dobrom i nalazi se pod zaštitom Zavoda za zaštitu spomenika kulture Beograda. Kako bi se obezbedili savremeni uslovi za čuvanje i izlaganje umetničkih dela, 2008. godine započeta je njena rekonstrukcija, koja je nakon brojnih izazova završena 2017. godine, kada je Muzej ponovo otvorio vrata posetiocima.
Danas, Muzej savremene umetnosti u Beogradu ostaje ključna tačka umetničke scene, mesto gde se prošlost i budućnost umetnosti prepliću, inspirišući generacije umetnika i ljubitelja kulture.